9 اثر داستانی و سینمایی که به واقعه یازدهم سپتامبر می پردازند

به گزارش وبلاگ هوشمند، روزنامه اعتماد - بهار سرلک: 18 سال پیش یازدهم سپتامبر و بیستم شهریور را سراسر جهان روزشان را با اخبار سلسله حملات انتحاری و برخورد دو هواپیما به برج های مرکز تجارت جهانی شروع کردند. 19 تن از اعضای القاعده این هواپیما های تجاری-مسافرتی امریکایی را ربوده بودند که عامدانه در فاصله های زمانی کوتاه به این برج های دوقلو اصابت کردند، در نتیجه برخورد دو هواپیما، مسافران و ساکنان ساختمان ها کشته شدند.

9 اثر داستانی و سینمایی که به واقعه یازدهم سپتامبر می پردازند

هر دو ساختمان طی دو ساعت به طور کامل ویران شدند و آسیب های زیادی به ساختمان های پیرامون وارد کردند. 2996 تن جان باختند و بیش از 6 هزار نفر زخمی و مجروح شدند و دست کم 10 میلیارد دلار خسارت وارد شد.

ابعاد گسترده این واقعه زندگی بسیاری را دستخوش تحول کرد؛ تحولی که راه خود را به ادبیات داستانی و سینما باز نموده است و در این 18 سال هنرمندان و نویسندگان سراسر جهان رمان ها و داستان هایی را نوشته و جلوی دوربین برده اند که از زبان پیر و جوان، از پیش از واقعه تا سال ها پس از آن را روایت نموده اند. حقیقت این است که یازده سپتامبر واقعه تلخی بود، اما عواقب آن هنوز که هنوز است خاورمیانه را آزار می دهد. گویی دو برج بیشتر روی سر مردم مسلمان خراب شد با این تفاوت که این مردم رسانه ای مثل هالیوود نداشتند که راوی درد ها و رنج های شان باشد.

در این گزارش 4 رمان و 5 فیلمی که به واقعه یازدهم سپتامبر پرداخته، آنالیز شده است.

به خاک افتاده نوشته دان دلیلو

دان دلیلو، نویسنده امریکایی رمان به خاک افتاده را سال 2007 منتشر کرد؛ رمانی درخشان درباره واقعه ای که امریکا قرن بیست ویکم را با آن شروع کرد. کتاب در فضای دود و خاکستر برج های آتش گرفته شروع می گردد و پیامد های جهانی و فردی حمله یازدهم سپتامبر را در زندگی چند بازمانده این واقعه دنبال می نماید. دلیلو همانند آثار پیشینش، در این اثر نیز به ماهیت نمادین خشونت تروریستی که رسانه های گروهی به نمایش می گذارند، می پردازد.

کیث نئودکر، وکیل 39 ساله ای است که در برج مرکز تجارت جهانی کار می نماید. او تازه به محل کارش در مرکز تجارت جهانی رسیده است که مجبور می گردد با جراحت های جزیی ای که از این حادثه دیده از برج فرار کند و به آپارتمانی که سابقا با پسرش، جاستین و همسرش لیان که از او جدا شده، برود. بعد از دوره نقاهت و بهبودی از آسیب های جسمی و روحی، کیث به زندگی با لیان ادامه می دهد و همزمان رابطه ای عاشقانه را با زنی به نام فلورنس شروع می نماید. فلورنس هم یکی دیگر از بازمانده های این حمله است که کیث بدون اینکه توجهی کند کیف او را هنگام فرار از برج با خود برداشته بود.

بی نهایت بلند و به غایت نزدیک

رمان بی نهایت بلند و به غایت نزدیک نوشته جاناتان سفران فوئر است که در سال 2005 منتشر شد. فوئر یازدهم سپتامبر را نظیر جنگ جهانی دوم می داند تا نه تنها بی سرانجام بودن آسیب روحی و غم آن را نشان دهد و بگوید چطور روی افراد بی طرف تاثیرگذار بوده است بلکه نشان دهد که چطور چیره شدن بر آسیب روحی همان تجربه دوباره آسیب روحی است.

راوی داستان اسکار شل، پسربچه ای 9 ساله است که پدرش را در حملات تروریستی به مرکز تجارت جهانی در روز یازدهم سپتامبر 2001 از دست داده است. رمان پس از این واقعه شروع می گردد و اسکار آنچه را که بر او رفته است توضیح می دهد. حالا اسکار دچار اختلال اضطراب، بی خوابی و افسردگی است و مادرش هم به تازگی با مردی آشنا شده است که ممکن است جای پدر او را بگیرد.

روزی از همین روز ها در گلدانی که تصادفا آن را می شکند، پاکتی پیدا می نماید که در آن کلیدی است. با پرس و جو اسم بلک را به دست می آورد و این اسم را به کلید مرتبط می داند. اسکار با کنجکاوی ماموریتی را شروع می نماید تا با تمام افرادی که در نیویورک زندگی می نمایند و نام شان بلک است تماس بگیرد به امید اینکه قفل کلیدی را که پدرش از خود به جا گذاشته، باز کند.

اسکار قدم در مسیری می گذارد که در آن با جهانی پدرش بیشتر آشنا گردد، اما در حقیقت به مادرش نزدیک تر می گردد.

بنیادگرای ناراضی نوشته محسن حمید

محسن حمید، نویسنده پاکستانی در دومین رمانش که به فهرست نامزد های نهایی بوکر 2007 راه یافت، با استفاده از تکنیک ادبی داستان قاب روایت رویارویی شرق با غرب را توضیح می دهد. داستان در خیابان های لاهور شروع می گردد که مردی پاکستانی به نام چنگیز، راهنمای مردی امریکایی می گردد تا کافه ای مناسب برای نوشیدن چای پیدا کند. چنگیز از خودش و زندگی اش در امریکا می گوید و همزمان نیز گریزی به تاریخ، دستاورد ها و جامعه لاهور، زادگاهش که شیفته اش است و به آن می بالد، می زند.

مرد امریکایی بی صبر است، اما به حرف های چنگیز گوش می دهد. چنگیز از روز هایی می گوید که در دانشگاهی معتبر مشغول تحصیل بود و بعد شغلی پردرآمد نصیبش شد و همان روز ها بود که دلباخته دختری امریکایی ثروتمند می گردد. اما این روز ها طولی نمی کشد که مسیرشان به حوادث یازده سپتامبر و جنگ افغانستان کشیده می گردد.

نویسنده با روایت داستانی چندلایه، تصورات، پیش فرض ها و توهمات هر دو سوی این رویارویی و تاثیرات پرخطر آن را آنالیز می نماید.

لبه خونین نوشته تامس پینچن

لبه خونین آخرین اثر تامس پینچن، نویسنده امریکایی منزوی است که در سال 2013 به بازار کتاب آمد. این رمان داستانی کارآگاهی با شخصیت های متعدد است که درون مایه هایش حول محور حملات یازدهم سپتامبر و تحول جهان به دست اینترنت می چرخد. پینچن در رمان های قبلی اش (مثل علیه روز) قساوت ها و غم نامه هایی را روایت می نماید، اما در کتاب لبه خونین که ویژگی تکان دهنده آن به شمار می رود، او از اینکه واقعه یازدهم سپتامبر را یک بی رحمی یا تراژدی جلوه بدهد، می پرهیزد.

وقایع داستان لبه خونین در نیویورک و در سال 2001 روی می دهد که این شهر به سوی خطراتی منسوب به سیلیکون الی، خانه کمپانی های فناوری منهتن پیش می رود. پینچن در رمان های قبلی اش روی درون مایه های اجتماعی- سیاسی مانند نژادپرستی و امپریالیسم تاکید نموده بود در این اثر به دغدغه های مهم و حیاتی می پردازد: یازدهم سپتامبر- که تقریبا در نیمه داستان روی می دهد- اینترنت، بهای سرمایه داری. علاوه بر این موضوعات باید این مساله را که پینچن لحن و ویژگی های چند ژانر را - از جمله داستان کارآگاهی، ادبیات زنانه، ادبیات نوجوان، علمی- تخیلی، هزل اجتماعی به سبک تامس ولف- به کار گرفته است، اضافه کنیم.

یازده سپتامبر به کارگردانی کن لوچ

در این اثر سینمایی بین المللی یازده فیلمساز جهانی هر یک به زعم خود عواقب ناشی از رویداد هایی را که در شهر نیویورک حین حملات یازدهم سپتامبر روی داد، در فیلم کوتاه یازده دقیقه و 9 ثانیه و در یک قاب به تصویر کشیده اند. این اثر در کشور های مختلف با عنوان های دیگر معرفی شده است؛ در فرانسه 11 دقیقه و 9 ثانیه در یک قاب و در ایران با عنوان یازده سپتامبر.

سمیرا مخملباف از ایران، کن لوچ از انگلستان، آلخاندرو گونزالس ایناریتو از مکزیک، میرا نیر از هند، شان پن از امریکا، یوسف شاهین از مصر، کلود لولوش از فرانسه و… در ساخت این فیلم شرکت داشته اند. این اثر در جشنواره فیلم ونیز برنده جایزه یونسکو شد و فیلم کوتاهی که کارگردانی آن بر عهده کن لوچ بود برنده جایزه فیپرشی بهترین فیلم کوتاه این جشنواره شد.

کن لوچ داستان پابلو، خواننده و ترانه سرای شیلیایی تبعیدشده به انگلستان را روایت می نماید که نامه ای برای مردم امریکا می نویسد و این حملات تروریستی را محکوم می نماید. او داستان حکومت سالوادور آلنده و عواقب هولناک یازدهم سپتامبری را که در شیلی به وقوع پیوست، توضیح می دهد.

مرکز تجارت جهانی به کارگردانی الیور استون

مرکز تجارت جهانی به کارگردانی الیور استون و با بازی نیکلاس کیج و مایکل پنیا در سال 2006 روی پرده رفت. داستان از زمانی شروع می گردد که نخستین هواپیما به برج شمالی برخورد می نماید و وقتی چند مامور پلیس برای تخلیه برج شمالی به محل وقوع حادثه اعزام می شوند، هواپیمایی دیگر به برج جنوبی برخورد می نماید. ماموران پلیس که وارد برج ها می شوند، ساختمان شروع به ریزش می نمایند.

بعد از چند حادثه متوالی فقط سه تن از ماموران جان سالم به در می برند و پس از اینکه برج دوم سقوط می نماید تعدادشان به دو نفر می رسد؛ دو نفری که زیر آوار مدفون می شوند و به طرز معجزه آسایی نجات پیدا می نمایند.

مرکز تجارت جهانی با استقبال مخاطبان و بعضی از منتقدان روبرو شد و بسیاری این فیلم را ادای احترام به کسانی که جان خودشان را در این حادثه از دست دادند، می دانند. اما یکی از نقد هایی که به این فیلم می گردد این است که در داستان ردپای هیچ تبهکار یا شخصیتی منفی را نمی بینیم و فیلم تمام عواقب اجتماعی یازدهم سپتامبر را نادیده گرفته است. به جز سایه هواپیما که وقوع حادثه تروریستی 11 سپتامبر را خبر می دهد اثری از تروریست ها و عمل آن ها دیده نمی گردد و اگر صحنه سایه هواپیما را حذف کنیم، انگار که فیلم در اثر فاجعه ای طبیعی اتفاق افتاده است و می توان آن را در ژانر حادثه ای طبقه بندی کنیم.

بر من حکمرانی کن به کارگردانی مایک بایندر

مایک بایندر فیلم بر من حکمرانی کن را در سال 2007 و با بازی آدام سندلر، دان چیدل و جادا پینکت اسمیت روی پرده برد. بایندر در این فیلم کوشش می نماید پیامد های انسانی یازده سپتامبر و نابسامانی های ذهنی خانواده قربانیان را آنالیز کند. داستان فیلم از این قرار است که آلن جانسون (با بازی دان چیدل) دندانپزشکی سخت کوش و مردی خانواده دوست است که با هم اتاقی دوران دانشگاهش، چارلی فاینمن (با بازی آدام سندلر) روبرو می گردد. چارلی پس از مرگ خانواده اش در حادثه 11 سپتامبر در آستانه جنون است.

او، همسرش، سه دخترش و سگ شان را هنگامی که هواپیمایی که در آن بودند به برج های مرکز تجارت جهانی اصابت کرد، از دست داد. سندلر در این نقش به زیبایی نشان می دهد که چگونه تلفات و خسارات واقعی یک فقدان شوکه نماینده به راحتی می تواند یک انسان عاقل را به مرز دیوانگی بکشاند. با وجود بازی درخشان آدام سندلر و داستان روانکاوانه فیلم هیچ کدام مورد تحسین آموزشگاه اسکار قرار نگرفتند.

سی دقیقه بامداد به کارگردانی کاترین بیگلو

فیلم سی دقیقه بامداد به کارگردانی کاترین بیگلو و با بازی جسیکا چستین و جیسون کلارک است که در سال 2012 در سینما ها به نمایش درآمد. این فیلم با صدای شیون و درخواست یاری حادثه دیدگان حمله تروریستی11 سپتامبر سال 2001 که منجر به فرو ریختن برج های دوقلو در نیویورک شد، شروع می گردد. در ادامه فیلم داستان ده سال جست وجوی سازمان جاسوسی امریکا برای کشف محل زندگی رهبر القاعده، اسامه بن لادن، به تصویر کشیده می گردد.

این جست وجو در نهایت به شهری در پاکستان می رسد که حمله ای نظامی به خانه او در شهر ایبت آباد منجر به مرگ بن لادن در تاریخ دوم مه 2011 می گردد. در فیلمنامه گفته های مقامات رسمی درباره کشف محل زندگی و کشتن بن لادن نقش پررنگی دارند. جزییات غیررسمی که منابع در دسترس سازندگان فیلم تهیه نموده بودند نیز این ویژگی را بارزتر می نماید. سی دقیقه بامداد شباهت بسیاری به صحنه های حقیقی دارد. سازندگان فیلم در انتخاب شخصیت هایی که براساس شخصیت های واقعی شکل گرفته اند با احتیاط عمل نموده و اغلب اسم ها را تغییر داده اند.

این فیلم با استقبال منتقدان روبرو شد و در هشتادوپنجمین دوره جوایز آموزشگاه اسکار در پنج شاخه نامزد جایزه شد که فقط یک جایزه را به خانه برد.

روز دوم به کارگردانی بروک پیترز

در یازدهم سپتامبر 2001، بروک پیترز پسربچه ای چهارساله است که دومین روزش در مهدکودکی چند محله آن طرف تر از مرکز تجارت جهانی را می گذراند که دو هواپیما به برج های دوقلو برخورد می نمایند. بروک در 11 سالگی تصمیم می گیرد فیلمی درباره این روز سرنوشت ساز و پیامد های آن در زندگی هم دوره ای ها و مربیانش بسازد و تجربه شان را از این واقعه با جهان در میان بگذارند. همکلاسی ها، معلمان، مشاوران و آتش نشان ها آنچه را که شخصا از این حادثه تجربه و احساس نموده اند و روز های پس از آن بر آن ها گذشت، بازگو می نمایند.

بروک پیترز فیلم مستند 38 دقیقه ای روز دوم را با دوربین خانگی فیلمبرداری و در 14 سالگی آن را تکمیل کرد. این مستند تکان دهنده، از چشم بچه ها و نوجوانانی که واقعه یازدهم سپتامبر را پشت سر گذاشته اند، چشم اندازی خاص و امیدوارانه ارایه می دهد

منبع: برترین ها

به "9 اثر داستانی و سینمایی که به واقعه یازدهم سپتامبر می پردازند" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "9 اثر داستانی و سینمایی که به واقعه یازدهم سپتامبر می پردازند"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید