کامران شیردل: برای ادامه زندگی می جنگم و امیدوارم - وبلاگ هوشمند

به گزارش وبلاگ هوشمند، کامران شیردل با اشاره به بیماری که پشت سرگذاشته است، گفت: برای ادامه زندگی می جنگم و نگاهم به آینده ای است که در راه است.

عصر دیروز (دوشنبه سوم تیرماه 98) مراسم هشتادمین سالروز تولد استاد کامران شیردل مستندساز سینمای ایران در سالن سینماحقیقت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار گردید.

به گزارش وبلاگ هوشمند به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، در این مراسم سیدمحمدمهدی طباطبایی نژاد، مرتضی رزاق کریمی، محمدعلی سجادی، رامین حیدری فاروقی، محسن استادعلی، حامد شکیبانیا، بهزاد دورانی، خسرو دهقان، علیرضا حسینی، محمد صوفی، آرش اسحاقی، هادی معصوم دوست، مهدی اسدی، مصطفی شیری، هادی شریعتی و جمع زیادی از دوستداران کامران شیردل حضور داشتند.

در این برنامه، ابتدا 9 فیلم از آثار شیردل، در قالب دو سانس به نمایش درآمد و سپس با برگزاری جشن تولد هشتادمین زادروز این مستندساز پیش کسوت، از صندلی ارزنده و قابل ستایش او در عرصه سینمای مستند ایران قدردانی شد.

در مراسم هشتادمین زادروز کامران شیردل که با تقدیم هدیه ای از سوی انجمن تهیه نمایندگان سینمای مستند همراه بود، تماشاگران حاضر در سالن به احترام بیش از شش دهه حضور و فعالیت کامران شیردل به پا خواستند و این فیلم ساز ارزنده سینمای ایران را مورد تشویق قرار دادند.

شیردل در حاشیه این مراسم، از صبر و حوصله تماشاگرانی که در دو سانس فشرده به تماشای فیلم های او نشسته بودند تشکر کرد و گفت: به هرحال بخش نخست فیلم های به نمایش درآمده، مستندهای تلخ و سیاهی هستند که به یک دوران خاص تاریخی اشاره دارند و تحمل آن ها خصوصاً پس از این همه سال که از ساخته شدن آن ها گذشته، چندان آسان نیست.

وی گفت: بخش عمده ای از این فیلم ها حدود نیم قرن پیش ساخته شده و این حتی برای خود من که در بیست و شش سالگی فیلم سازی را شروع نموده ام چندان باورکردنی نیست.

شیردل اضافه نمود: امشب برای من شب خاصی است و باید اعتراف کنم در طول عمرم و در داخل کشور با چنین استقبالی روبرو نشده بودم.

شیردل سپس در پاسخ به نکته مطرح شده از سوی ناصر صفاریان (مسئول جلسه های نمایش فیلم مرکز و مجری برنامه) که به اهدای نسخه های مرمت شده فیلم ها از سوی این فیلم ساز به مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی اشاره نموده بود گفت: من در طول زندگی ام نه با مرکز گسترش ارتباط داشتم و نه قراردادی برای فراوری فیلم در این مرکز امضا نموده بودم، اما به عنوان یک فیلم ساز بازنشسته، به وسیله رسانه ها فعالیت نهادهای مرتبط با مستندسازی را دنبال نموده و به همین خاطر چیزهایی درباره این مرکز و فعالیت هایش شنیده بودم.

وی گفت: چیزی که برای من تکان دهنده بود نحوه فعالیت و رشد کم نظیر این مرکز بود که من از دور شاهد آن بودم و با وجود اینکه در دل شاد بودم، اما واکنش دیگری نداشتم.

شیردل گفت: بدون تعارف باید بگویم خیلی خوش حال بودم که بسیاری از جوان ها این جا کار می نمایند و فیلم های خوبی هم می سازند. به همین دلیل تصمیم گرفتم این فیلم ها که در حقیقت متعلق به وزارت فرهنگ و هنر سابق است و در آن وزارتخانه فراوری شده را به مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی اهدا کنم تا نسبت به نگهداری یا نمایش های احتمالی آن ها تصمیم گیری گردد.

وی اضافه نمود: علاقه ای به شنیدن تعریف درباره فیلم هایم ندارم و با وجود اینکه از ساخت بعضی از فیلم های به نمایش درآمده بیش از پنجاه سال می گذرد، بیش تر دنبال شنیدن نقدهایی درباره آن ها هستم. نقدهایی که شاید دیگر به درد من نخورد، اما به طور حتم به کارِ فیلم سازان و دنیا آینده خواهد آمد.

بخش بعدی به صحبت های منتقد مهمان برنامه اختصاص داشت. در این بخش از جلسه، خسرو دهقان که سال هاست با جدیت و نگاهی دقیق سینمای ایران و دنیا را دنبال می نماید، گفت: صحبت کردن درباره کامران شیردل سخت است و این از آن جا ناشی می گردد که ممکن است حرف هایم درباره او به تعارف و تمجید تعبیر گردد.

وی گفت: سینمای ایران برخلاف اغلب کشورهای دیگر با دوران فیلم های صامت شروع نشده و در ادامه نیز با عنصری به نام فیلمفارسی پیوند خورده است، اما همین سینما از پس و پشتی به نام سینمای مستند برخوردار است که از همان ابتدا سینمای درخور و مهمی هم هست.

این منتقد هم چنین گفت: خوش بختانه سینمای داستانی ایران، پس از دوره ای که در آن فیلم های داستانی کم ارزشی ساخته شده، به دست افراد خوبی افتاده که کامران شیردل به طور حتم یکی از آن هاست.

وی گفت: کامران شیردل مثل کوه یخ راسخ و ستبری است که تنها بخش کوچکی از آن دیده می گردد. در حقیقت او فیلم سازی است که بخش عمده ای از توانایی های فنی و هنری او هنوز و پس از این همه سال شناسایی نشده است.

دهقان اضافه نمود: در شروع سینمای ایران افراد بسیار محدودی هستند که پس از تحصیل آکادمیک در رشته سینما به فعالیت در این زمینه رو آورده باشند و در میان آن ها کامران شیردل یکی از مهم ترین هاست.

در ادامه جلسه، کامران شیردل در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان درباره شرایط و نحوه ساخت مستندهای تلخ و سیاهی که اغلب در دهه پنجاه خورشیدی و با نگاهی انتقادی به بعضی موضوع های اجتماعی ساخته شده اند، گفت: احتمالاً این نکته را باید به پای اخلاق من گذاشت و تربیتی که در یک خانواده منضبط، جدی و با فرهنگ شکل گرفته بود. خانواده ای که به من آموخت کشورم را چگونه دوست داشته باشم و به آن عشق بورزم.

شیردل سپس فراوری این فیلم ها را حاصل رو کردن شانس و موقعیت به سوی خود توصیف کرد و اضافه نمود: آن وقت ها وزارت فرهنگ و هنر تازه تاسیس شده بود و یک روز از سوی سازمان زنان ایران طرح دست نویسی به اداره کل فراوری فیلم و عکس این وزارتخانه رسید که شامل سفارش ساخت چند فیلم درباره مسائل جنوب شهر، زندان و بعضی محله های بدنام تهران بود. سفارشی که مطالعه موضوع محوری آن ها به نوعی من را از خواب بیدار کرد.

وی گفت: روزی که قرار شد کارگردان های مستقر در وزارتخانه، به نوبت برای ساخت این فیلم ها اعلام آمادگی نمایند، خوش بختانه هیچ کس وقت و فرصتی برای انجام این کار نداشت و این موقعیت ناب در اختیار من گذاشته شد تا بتوانم درس های استادانم در دانشکده فیلم سازی رُم را پس بدهم. کسانی که به خاطر اعتقاد به آن چه که باید بیان نمایند، حتی جان و زندگی خود را نیز به خطر می انداختند.

شیردل گفت: سبک کار من که در دوران تحصیل آموخته بودم نوشتن با دوربین بود و از آن جا که حدس می زدم ساخت فیلم های پیشنهادی به زودی با دشواری ها و موانعی روبه رو خواهد شد، خیلی سریع و به همین شیوه ساخت آن ها را شروع کردم.

وی اضافه نمود: برای ساخت ندامتگاه که البته فیلمِ دلِ من نبود قدم به زندانی گذاشتم که تمیز و کنترل شده بود و به همین خاطر واقعیت را نمی شد در آن پیدا کرد، اما وقتی به محله ای بدنام رفتم، فضا متفاوت بود و به همین خاطر بازبینی عکس ها و فیلم هایی که در این منطقه گرفته بودم باعث شد همه چیز به سرعت لو برود. در چنین وضعیتی یک روز وقتی به محل کارم در وزارتخانه مراجعه کردم متوجه شدم در قفل است و احضار شده ام. مجموعه شرایطی که در نهایت به توقیف فیلم های تهران، پایتخت ایران و قلعه منجر شد.

در ادامه جلسه، خسرو دهقان با اشاره به حجم قابل توجه فیلم های کامران شیردل گفت: در میان ساخته های این فیلم ساز، جدا از فیلم های توقیف شده، پروژه ها و فیلم های ناتمام دیگری هم وجود دارد که نشان می دهد او به طور تقریبی و در طول عمر خود، سالی دو فیلم ساخته که حجم بسیار بالایی است.

وی سپس با اشاره به تاثیر وجوه تماتیک و هم چنین ساختار در سینمای مستند گفت: این تم ها می تواند یک روز مد باشد و روزی دیگر نه. به عنوان مثال ندامتگاه فیلمی است که روزگاری ساخته شده و مورد تایید مسئولان وقت نبوده است. اگر این فیلم یک اثر تماتیک و موضوعی بود، امروز دیگر قابل دیدن نبود. در حالی که به خاطر ساختار آن هنوز هم تازگی خود را حفظ نموده است.

دهقان در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به مکتب نئورئالیزم به عنوان یکی از عناصر تاثیرگذار در دوران تحصیل شیردل گفت: درست است که این موضوع به نظر ساده و معمولی و خیابانی به نظر می رسد اما برای دست یافتن به ابعاد آن به توانایی فنی مهمی احتیاج هست. توانایی هایی که فیلم های کامران شیردل نشان می دهد او نیز از آن ها برخوردار است.

در ادامه جلسه، کامران شیردل در پاسخ به پرسش یکی از تماشاگران حاضر در سالن، درباره نحوه فراوری مستند دوبی ساخته شدن این فیلم را محصول دوران اخراج خود از وزارت فرهنگ و هنر معرفی کرد و اضافه نمود: ساخت این فیلم پیشنهادی بود که از سوی وزیر وقت فرهنگ و هنر داده شد و من احساس کردم با ساخت آن می توانم حرف های خودم را بزنم. به همین دلیل به سرعت این پیشنهاد را پذیرفتم و مراحل ساخت این فیلم نیز به سرعت و خیلی سریع تر از پیش بینی من به جریان افتاد.

وی گفت: در دوبی، روبه رو شدن با زندگی شیخ راشد من را خیلی تکان داد. کسی که خودش را وقف خاک وطن و هم وطنان اش نموده بود و هر روز در برهوتی که امروز به مکانی با ساختمان های مدرن و بسیار بلندمرتبه تبدیل شده می نشست و با تلفن، کار کسانی که به او مراجعه می کردند را راه می انداخت.

شیردل هم چنین در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان درباره وجود دو نسخه متفاوت از فیلم دوبی گفت: این فیلم برای نمایش در ایران ساخته شده بود نه برای اعراب. در این وضعیت از من خواسته شد تا برای تحکیم روابط با اعراب، یک نسخه متفاوت و دیگر از این فیلم بسازم و خودم هم آن را برای حاکم دوبی ببرم. به همین دلیل از گفتار متن این فیلمچندان راضی نیستم.

وی سپس با اشاره به ساخت مستندهای مشابهی درباره بندر فجیره و کویت که به گفته او ظاهراً در آرشیوهای موجود گم شده گفت: سال ها بعد از ساخته شدن فیلم دوبی با یکی از مسئولان عالی رتبه امارات ملاقات داشتم. او گفت: هم وزن تو طلا می دهم که درباره وضعیت امروز دوبی فیلم بسازی و پاسخ من این بود که: در چنین شرایطی با اسم خلیج فارس چه خواهید کرد؟! به او گفتم: اسم این خلیج، همواره خلیج فارس بوده و هست و از دست شما هم هیچ کاری ساخته نیست.

شیردل در بخش پایانی این مراسم ضمن آرزوی سلامتی برای همه حاضران در جلسه گفت: من خودم یک سرطان را از سر گذرانده و آن را به زانو درآوردم. به همین دلیل برای همه، آرزوی سلامتی دارم.

وی گفت: با این وجود هم چنان امیدوارم، هم چنان برای ادامه زندگی می جنگم و نگاهم به آینده ای است که در راه است.