استراحت دو شیفتی می تواند اختلالات خواب شما را رفع کند - وبلاگ هوشمند

به گزارش وبلاگ هوشمند، گجت نیوز/خوابیدن در دو بازه زمانی جدا که به آن خواب دو شیفتی هم می گویند، در تاریخ زندگی انسان ها سابقه زیادی داشته و به نظر می رسد که چنین کاری برای ما مفید است.

خواب دو شیفتی چیست؟ آنالیز های تاریخی نشان داده که بشریت از گذشته در دو بازه زمانی مجزا خواب روزانه خود را تکمیل می نموده و مسئله خوابیدن برای 8 ساعت بدون وقفه، تنها در قرن های اخیر به حالت نرمال تبدیل شده است. با این وجود بعضی می گویند که جدا کردن خواب شبانه روزی به دو قسمت برای انسان مفید بوده و باید مجددا این عادت را در خود به وجود بیاوریم.

حدودا یک سوم از کل جمعیت استرالیا دچار اختلالات خواب هستند و معمولا در نیمه های شب از خواب بیدار می شوند. مطمئنا چنین بیدار شدنی برای بسیاری از ما موضوع خوشایندی نبوده، اما به نظر می رسد که بر اساس شواهد تاریخی، بیدار شدن بین خواب اصلی شبانه روزی، سابقه ای طولانی دارد. متخصصان می گویند که در طول تاریخ، گزارش های بی شماری از تقسیم بندی مدت زمان خواب وجود دارد که از مقاله های پزشکی گرفته تا خاطرات به جا مانده از افراد معروف و گواهی های دادگاهی، این موضوع را به صورت عادتی عادی بیان می نمایند.

خواب دو شیفتی

حتی در قبایل آفریقایی و مردم بومی ساکن جنوب قاره آمریکا از اصطلاح خواب های اول و دوم برای توصیف خواب دو شیفتی استفاده می گردد. بوم شناسان می گویند که مردم قاره اروپا قبل از دوران صنعتی شدن، به صورت عادی در دو بازه زمانی جدا می خوابیدند و عملا مدت زمان استراحت شبانه آن ها بسته به کارهایی که باید انجام می دادند، به قسمت های مختلف تقسیم می شد. تاریخ دان راجر اکریچ (Roger Ekirch) هم در یکی از کتاب های معروف خود می گوید که اروپاییان آن دوران، چند ساعت پس از زمان غروب قسمت اول خواب خود را آغاز می کردند و سپس، برای یک یا دو ساعت بیدار شده و در نهایت تا زمان طلوع آفتاب قسمت دوم خواب خود را تکمیل می کردند.

اکریچ می گوید که فاصله بین دو قسمت خواب مورد نظر با فعالیت هایی مانند مطالعه، شکستن هیزم یا دوخت و دوز پر می شد و بسته به دسترسی داشتن به نور چراغ های سوختنی یا روشنایی ماه، کارهای مختلفی در این زمان انجام می شد. این تاریخدان می گوید که عادت خواب دو شیفتی حدودا از قرن 17 میلادی کم کم در طبقه ثروتمند شمال اروپا ناپدید شد و در نهایت تا 200 سال بعد از این ماجرا، در سراسر جهان غرب کمتر کسی خواب شبانه خود را به دو قسمت تقسیم می کرد.

در واقع، در قرن 19 میلادی اولین صحبت ها از بی خوابی و اختلالات خواب به صورت جدی در ژورنال های علمی مطرح شد و می بینیم که از آن موقع به بعد، جامعه نوعی فشار غیر ضروری را برای خوابیدن برای یک بازه زمانی واحد، به افراد وارد می کرد. در قرن 19 به نوعی این تصور به وجود آمده بود که افراد باید حتما در تاریکی شب به مدت حدودی 8 ساعت استراحت نمایند و بروز هرگونه مسئله ای در این بازه زمانی به عنوان اختلال در نظر گرفته می گردد.

بیولوژی انسان

البته موضوع تقسیم خواب شبانه به دو قسمت، کاملا ناپدید نشده و در بسیاری از کشورهای جهان می بینیم که مردم بعد از ظهرها چرت می زنند. در چنین شرایطی وقتی فرد به خواب بعد از نهار عادت کند، میزان هوشیاری او در ساعت های مورد نظر کاهش یافته و پدیده ای که با نام خستگی پس از نهار شناخته می گردد، رخ می دهد.

در دهه 90 میلادی روان پزشکی به نام توماس وهر (Thomas Wehr) آزمایش جالب توجهی را در خصوص خواب دو شیفتی انجام داد. وهر برای مدت یک ماه تعدادی داوطلب را در شرایط ویژه ای از نور محیطی قرار داد؛ این افراد باید هر روز به مدت 14 ساعت در تاریکی قرار می گرفتند و شرایط خواب آن ها با شرایط عادی سایر افرادی که معمولا شب ها یک بازه زمانی 8 ساعته خواب خود را در تاریکی به سر می بردند، تفاوت داشت.

جالب توجه ترین نکته در خصوص آزمایش وهر این بود که الگوی دو قسمتی خواب در این افراد به صورت خود به خودی ظاهر شده بود؛ با اینکه داوطلبان در روزها و هفته های اول برای عادت کردن به شرایط جدید کمی به مشکل برخورده بودند، در هفته چهارم آزمایش دیده شد که هرکدام از افراد در ابتدای زمان خاموشی برای مدت میانگین 4 ساعت می خوابیدند و بعد از بیدار شدن برای 1 تا 3 ساعت، قسمت دوم خواب شبانه خود را برای چهار ساعت دیگر تکمیل می کردند. چنین مسئله ای نشان می دهد که خواب دو شیفتی عادتی عادی بوده که به صورت طبیعی و با نوعی هماهنگی با ویژگی های بیولوژیکی بدن انسان، رخ می دهد.

نکات مثبت و منفی خواب دو شیفتی

در جوامع امروز، انسان ها به اندازه کافی وقت آزاد ندارند که با چنین الگویی بخوابند و به همین دلیل، تقریبا در تمامی جهان می بینیم که افراد در یک بازه زمانی واحد می خوابند. به صورت کلی تصور می گردد که خوابیدن به مدت 7 تا 9 ساعت بهترین عادت ممکن برای استراحت کامل در طول یک شبانه روز است، اما همان طور که تحقیقات گوناگون نشان می دهند، به نظر می رسد که ساعت طبیعی بدن انسان با چنین موضوعی موافق نیست.

با این حال اگر شما امکان این را دارید تا در دو بازه زمانی 4 ساعته بخوابید، باید در نظر داشته باشید که زمان بندی مهم ترین بخش چنین عادتی است؛ متخصصان می گویند که بازه اولیه خواب دو شیفتی باید در زمانی که شخص تمایل زیادی به خوابیدن دارد، آغاز گردد و این مسئله هم باید با ساعت طبیعی بدن هماهنگی داشته باشد. با این کار شخص سریع تر به خواب فرو می رود و از طرف دیگر، عمق خواب هم بیشتر خواهد بود.

در میان نکات مثبت این نوع سبک خوابی می توان به پتانسیل آن برای گذراندن زمان مفیدتر با خانواده اشاره نمود و در صورتی که چنین امکانی برای شما فراهم باشد، احتمال افزایش بازدهی کاری با تقسیم کردن خواب شبانه به دو بازه مجزا وجود دارد.

با این حال در مناطق مختلفی از جهان هم کسانی هستند که این سبک از خواب را به عادت زندگی خود تبدیل نموده اند، چرا که از این طریق می توان استراحت شبانه روزی را به دو قسمت تقسیم کرد و زمان های بالا بودن کارایی و بازدهی بدن و همچنین بهبود شرایط هوشیاری را بیشتر کرد. در واقع این افراد معتقدند که بیدار بودن برای 16 ساعت می تواند بازدهی را کم نموده و هوشیاری فرد را مخصوصا در ساعات پایانی زمان بیداری، به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

خواب دو شیفتی و شغل های مدرن

از طرف دیگر تحقیقات زیادی اجرا شده اند که از مزایای چرت روزانه برای تقویت حافظه و یادگیری صحبت می نمایند و به نظر می رسد که چنین خوابی می تواند شرایط روحی ما را بهتر نموده و همان طور که اشاره شد، هوشیاری ما را افزایش دهد.

بعضی می گویند که مسائلی مانند بی خوابی یا اختلالات دیگر خواب به دلیل تمایل بیولوژیکی بدن برای بهره بردن از خواب دو شیفتی بوده و کسانی که از چنین مسائلی رنج می برند می توانند با تقسیم خواب شبانه به دو قسمت، شرایط خود را بهبود ببخشند.

به علاوه، موضوع خواب دو قسمتی در شبانه روز با بیشتر شدن شیفت های شبانه کاری، رو به افزایش بوده و به نظر می رسد که چنین سبکی از زندگی می تواند بسیاری از مسائل به وجود آمده با این شیفت ها را حل نماید. معمولا وقتی افراد مجبور باشند تا در بیمارستان ها یا محل های دیگر برای مدت 8 تا 12 ساعت، به صورت مداوم و در طول شب کار نمایند، ساعت طبیعی بدن به واسطه بیدار بودن فرد در زمان خواب به هم می خورد و خستگی مضاعفی به وجود می آید. مسئله ای که شاید خواب دو شیفتی راه حلی برای رفع کردن آن باشد.

معمولا کسانی که در شیفت های شب کار می نمایند، از خستگی و کاهش بازدهی کاری خود شاکی هستند و تحقیقات نشان می دهند که این افراد بیشتر از بقیه در معرض خطر بیماری های مزمنی مانند چاقی مفرط، دیابت نوع دو و مسائل قلبی عروقی قرار دارند.

افزایش بازدهی صنایع مختلف

به همین دلیل بعضی از صنایع شیفت های خود را به گونه ای تنظیم می نمایند که فرصت برای خواب های کوتاه تر در 24 ساعت بیشتر باشد و از این طریق، بازدهی کاری افراد حفظ گردد. به عنوان مثال دیده شده که شیفت های 6 ساعت کار، 6 ساعت استراحت و یا 4 ساعت کار، 8 ساعت استراحت در صنایعی اجرا می شوند که بازدهی افراد در محیط کار برای مدیران صنایع مورد نظر مهم بوده و از این طریق سعی می گردد تا زمان بیدار بودن کارکنان کوتاه تر گردد.

به این ترتیب وقتی شیفت های کاری به بازه های زمانی کوتاه برای خواب و کار تقسیم گردد، کارکنان فرصت بیشتری برای استراحت داشته و برای مدت های کوتاه تری مشغول کار خواهند بود. از طرف دیگر با این کار افراد می توانند به میزان مورد احتیاج خود در طول 24 ساعت استراحت نموده و همچنین، کمتر در معرض بروز حوادث ناشی از خستگی در محیط کار قرار بگیرند. همچنین، این احتمال وجود دارد که اعمال ایده های مربوط به خواب دو شیفتی در محیط کاری باعث کاهش خطر بروز بیماری های مزمن در افراد گردد.

به تازگی چندین تحقیق نشان داده اند که با تقسیم کردن زمان های کار و استراحت در طول شبانه روز به قسمت های کوچک، می توان بازدهی افراد را به شکل قابل توجهی بالا برد، به شرط اینکه مجموع میزان خواب کلی در طول شبانه روز همچنان بین 7 تا 9 ساعت باقی بماند. با این وجود همچنان نمی توان با اطمینان در خصوص تاثیرات مثبت چنین سبکی از خواب برای سلامت افراد صحبت کرد.

با این وجود نکات مثبت کوتاه کردن شیفت های شبانه برای شرایط بازدهی کارکنان بر کسی پوشیده نیست و اگر بتوان به این روش، از کار کردن برای بازه های زمانی بیشتر از 6 ساعت جلوگیری کرد، می توان اطمینان داشت که بازدهی کلی صنایع مورد نظر بسیار بیشتر از شرایط های قدیمی تر خواهد بود.

منبع :sciencealert